Komunikaty

Według badań przeprowadzonych przez Ipsos MORI, opisanych w książce Rainera Zitelmanna „W obronie kapitalizmu”, Polacy są najbardziej wolnorynkowym i prokapitalistycznym społeczeństwem spośród 32 przebadanych krajów. Na wysokie poparcie Polaków dla wolnego rynku i kapitalizmu wskazują także badania zlecone przez Stowarzyszenie Libertariańskie czy wyniki przedstawionego w „Gazecie Wyborczej” Sondażu Obywatelskiego. Tymczasem główne partie polityczne licytują się w kampaniach wyborczych na obietnice socjalne i nie proponują rynkowych reform gospodarczych. Działania i obietnice koalicji rządowej są sprzeczne z oczekiwaniami wielu Polaków.

Rząd przedstawił propozycję zmian w sposobie naliczania „składki” zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Propozycja zakłada przywrócenie ryczałtowej „składki” zdrowotnej dla większości przedsiębiorców.

W piątek 29 marca klub parlamentarny Lewicy zgłosił poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, czyli tzw. ustawy antyflipperskiej. Projekt przewiduje wprowadzenie podwyższonych stawek podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku sprzedaży mieszkania w krótkim czasie po jego zakupie. Miałoby to zniechęcać do działalności tzw. flipperów, czyli osoby nabywające nieruchomości nie po to, by w nich zamieszkać lub je wynająć, lecz w celu ich szybkiego wyremontowania i odsprzedania z zyskiem.

Koalicja Obywatelska i Trzecia Droga zapowiadały w kampanii wyborczej „odpolitycznienie” spółek Skarbu Państwa. Takie zobowiązanie znalazło się również w umowie koalicyjnej. Tymczasem przedstawiciele Ministerstwa Aktywów Państwowych zapowiadają utrzymanie własności państwowej w gospodarce. Oznacza to, że obecna koalicja rządząca nie przewiduje prawdziwego odpolitycznienia przedsiębiorstw kontrolowanych przez państwo, czyli ich prywatyzacji.

We wtorek 5 marca rząd przyjął projekt ustawy o przedłużeniu na kolejny rok tzw. wakacji kredytowych, czyli możliwości przełożenia spłaty rat kredytów hipotecznych bez płacenia od tego odsetek. Chociaż w pewnym momencie wydawało się, że projekt trafi do tzw. zamrażarki, to jednak ostatecznie postanowiono ten szkodliwy program, wprowadzony w 2021 roku przez Prawo i Sprawiedliwość, wprowadzić po raz kolejny w życie. Zaproponowane przez rząd ograniczenia dotyczące wysokości raty w stosunku do dochodów i wielkości kredytu są fasadowe i nie wykluczają kredytobiorców w bardzo dobrej sytuacji materialnej.

W sierpniu 2023 roku, gdy rząd Prawa i Sprawiedliwości przygotowywał projekt ustawy budżetowej, zapisał po stronie dochodów 6 mld zł z tytułu wpłaty z zysku NBP. Podstawą do tego były informacje otrzymane przez Ministerstwo Finansów od NBP. W grudniu członek Rady Polityki Pieniężnej Ludwik Kotecki ogłosił, że zamiast zysku polski bank centralny wykaże stratę – i to stratę bardzo wysoką, wynoszącą ponad 20 mld zł. Pod koniec lutego tego roku portal Money.pl ujawnił, że według wstępnej wersji sprawozdania finansowego NBP strata za ubiegły rok wyniesie 20,8 mld zł.

W obliczu kryzysu energetycznego, zaniedbania polityków w zakresie rozwoju i modernizacji polskiego sektora energetycznego stają się coraz bardziej widoczne. Mrożenie cen prądu to rozwiązanie kosztowne i krótkoterminowe, wynikające z zaniedbań w obszarze. Polski miks energetyczny, nadmiernie zależny od węgla, wymaga zdecydowanych działań modernizacyjnych, które jednak w obliczu obecnej polityki są systematycznie opóźniane. Za szczególnie priorytetowy należy uznać rozwój polskiej energetyki jądrowej.

W ciągu ostatnich ośmiu lat rządy Prawa i Sprawiedliwości w Polsce zdefiniowały na nowo granice regulacji dotyczących stylu życia obywateli, wprowadzając szereg ustaw i rozporządzeń mających na celu promowanie pożądanych czy zdrowych nawyków i zachowań, a ograniczanie dostępu do produktów i usług uznanych za szkodliwe. Od zakazu handlu w niedzielę, poprzez wprowadzenie podatku cukrowego, aż po zakaz sprzedaży napojów energetycznych dla niepełnoletnich – te i inne decyzje wywoływały gorące dyskusje o wolności, zdrowiu publicznym i skuteczności wprowadzanych rozwiązań. Jakie były faktyczne skutki tych regulacji?

Tym, co negatywnie wyróżnia Polskę na tle innych krajów, jest nie tyle wysokość podatków, choć ta w ostatnich latach istotnie wzrosła i jest wyższa niż średnia dla krajów OECD, ile brak neutralności, skomplikowanie i zmienność systemu.

W ostatnich latach jakość tworzenia prawa w Polsce uległa znacznemu pogorszeniu. Praktyki takie, jak lekceważenie procedur, omijanie konsultacji społecznych, wykorzystywanie ścieżki poselskiej do projektów rządowych czy „wrzutki” w końcowym etapie procesu legislacyjnego, były stałym elementem politycznego krajobrazu, służącym szybkiemu wdrażaniu woli partii rządzącej, kosztem jakości i transparentności tworzenia prawa. O ile nie były to praktyki nowe, szczególnie od 2015 roku nabrały one wyraźnie na znaczeniu, co potwierdzają także dane empiryczne. Doprowadziło to do dalszej erozji zaufania obywateli do państwa – a co gorsza, podważyło zaufanie do procesów demokratycznych.